Szlachecki pałac - zamek bastionowy - Zespół pałacowo parkowy z pomnikami przyrody

Pałac w Pilicy znajduje się w woj. śląskim, pow. zawierciański, miasto Pilica. Jest to miejsce z wielkim potencjałem. Zabytkowa budowla jest pomnikiem historii i domem rodzinnym Magdaleny Marii Epstein, która może stać się błogosławioną. Mury były świadkiem wielu egzekucji przeprowadzonych w czasie II wojny światowej. Zespół pałacowo parkowy daje schronienie wielu starym drzewom uznanym za pomniki przyrody.

Pałac w Pilicy na Jurze Krakowsko Częstochowskiej

Otoczony fortyfikacjami bastionowymi Pałac w Pilicy leży na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w woj. śląskim, pow. Zawiercie. Liczące blisko 2 tys. mieszkańców miasto to przepiękna okolica jurajskich ostańców. Pałac położony jest tuż przy Zalewie Pilica i 5 km od Zamku Pilcza we wsi Smoleń. Od ruin Zamku w Ogrodzieńcu i słynnego podzamcza dzieli dystans 10 km. Droga oznaczona jest na mapach turystycznych jako czerwony Szlak Orlich Gniazd.

Zwiedzanie Pałacu w Pilicy

Obecnie obiekt jest własnością prywatną i przed wejściem do parku stoją znaki ostrzegawcze. Jedna tabliczka informowała, że zagrożenie stwarzają spadające gałęzie z wysokich drzew. Wprawdzie było napisane, że wstęp na teren obiektu jest zagrożony ale kolejna adnotacja jakby otwierała furtkę - “Wejście na własną odpowiedzialność”. Nikt nie robił nam problemów po przekroczeniu bramy ani w czasie spacerowania po parku. Oczywiście nie jest udostępnione zwiedzanie wnętrza Pałacu w Pilicy.

Zamek w Pilicy otoczony fortyfikacjami bastionowym

Pałac w Pilicy znany także pod nazwą “zamek” otoczony był fortyfikacjami bastionowymi. W sumie było sześć bastionów połączonych kurtynami - podziemnymi korytarzami. W przeszłości obiekt pełnił funkcję twierdzy, która została dwukrotnie zdobyta przez Szwedów w latach 1655 i 1705. Niestety dwa bastiony na przestrzeni lat uległy zniszczeniu. Nowa właścicielka od roku 1731 dokonała przebudowy pałacu w stylu neorenesansowym. Fortyfikacje zostały ozdobione w modnym wówczas stylu romantycznym.

Kordegarda (wartownia) przy bramie głównej

Niestety Pałac w Pilicy z uwagi na liczne procesy mające rozstrzygnąć kto jest prawowitym spadkobiercą, zaczął popadać w ruinę. Przy samej bramie stoi zniszczona kordegarda, czyli wartownia. Niski jednokondygancyjny budynek ma zabite deskami okna. Dawniej stacjonowały w niej oddziały wojskowe z całym zapleczem. W izbach można było odpocząć przed objęciem kolejnej warty.

Miejsce pamięci ofiar II wojny światowej

Kilka kroków od wartowni przy głównej bramie znajduje się miejsce pamięci o polskich ofiarach II wojny światowej. Pod murami pałacu niemiecki pluton zmotoryzowanej żandarmerii rozstrzelał ok. 80 Polaków i ok. 70 Żydów. Przy wskazanym drzewie 4 września 1939 roku został zamordowany pilicki aptekarz z rąk niemieckich żołnierzy. Mgr farmacji Edward Kwapisz, poniósł śmierć za bycie wielkim społecznikiem i wspaniałą postacią okresu międzywojennego. O tym tragicznym wydarzeniu przypomina drewniany krzyż zawieszony na pniu drzewa.

Wozownia po lewej stronie Pałacu w Pilicy

Po II wojnie światowej Pałac w Pilicy został przekształcony w dom dziecka a następnie w zakład wychowawczy. Po jego lewej stronie do dziś stoi wozownia, która z uwagi na nierozstrzygnięte przez sąd prawo własności popada w coraz gorszą ruinę. Dawniej budynek służył do przechowywania powozów i karet. Najczęściej były to budynki drewniane o prostej konstrukcji lub ceglane, bogato zdobione. Na terenie założenia pałacowo parkowego w Pilicy stoi wozownia z cegły.

Oficyna dworska - obecnie kamienica mieszkalna

Naprzeciwko wozowni, po prawej stronie Pałacu w Pilicy mieści się oficyna dworska. Ten wolnostojący budynek w przeszłości mieścił punkty usługowe. Były tam usytuowane pralnie, kuchnie oraz izby dla służby. Obecnie oficynę przekształcono w kamienicę mieszkalną. To właśnie przy tym budynku spotkaliśmy czarnego szczeniaczka.

Oranżeria i park - Historia Pałacu w Pilicy

Budowę pałacu rozpoczął Wojciech Padniewski w 1602 r., który wzniósł rezydencję w stylu włoskim. Kolejny właściciel w 1651 wybudował potężne fortyfikacje. Następni mieszkańcy - (rodzina Wesslów) zadłużyli pałac. W 1852 kupił go Krystyn Moes, który przeprowadził remont dachu i sufitów. Prace przerwał pożar. Ruinę nabył w 1874 r. Leon Epstein. Dzięki niemu w narożnikach fortyfikacji pojawiły się wieżyczki, wybudowano bramę wjazdową i oranżerię.

Magdalena Maria Epstein prekursorka pielengniarstwa

W Pałacu w Pilicy 02.08.1875 r. urodziła się Magdalena Maria Epstein. Pochodziła z zamożnej polsko-żydowskiej rodziny. W młodości otrzymała dobre wykształcenie. Po śmierci rodziców, w wieku 20 lat oddała się pracy charytatywnej. W 1911 roku z jej inicjatywy utworzono szkołę pielęgniarską w Krakowie - pierwszą na ziemiach polskich. W czasie I wojny światowej należała do Czerwonego Krzyża. Udzielała pomocy rannym na froncie w okolicach Bydlina i Olkusza. 4 września 1936 r. złożyła śluby wieczyste. Obecnie w Rzymie prowadzony jest Jej proces beatyfikacyjny.

Niedostępne dla zwiedzających wnętrze pałacu

Wewnątrz budynku znajdowało się 40 pokoi rozmieszczonych w czterech skrzydłach otaczających dziedziniec, do którego nie ma obecnie dostępu. W Pałacu w Pilicy znajdowała się piękna sala rycerska z dębową podłogą usytuowana na I piętrze. Była także sala kredensowa z drewnianym sufitem i jadalnia. Pałac w Pilicy z inicjatywy Jerzego Zbaraskiego (drugiego właściciela w poł. XVII w.) zyskał kształt włoskiej willi z arkadowym portykiem.

Zespół pałacowo-parkowy z fontanną

Po tym jak południowo-wschodni mur kurtynowy został rozplantowany zaszły ogromne zmiany w otoczeniu Pałacu w Pilicy. Umożliwiło to założenie parku z fontanną i ogrodu włoskiego. Do dziś zachowało się wiele starych drzew. Zespół pałacowo-parkowy tworzą: graby, wiązy, jawory, modrzewie, ruje, jodły oraz klony. Miejsce to w 1949 r. stało się pomnikiem przyrody i jest zabytkiem sztuki ogrodniczej. Na jego terenie rośnie lipa królowej Elżbiety (żony Władysława Jagiełły), o 6-metrowym obwodzie pnia.