Trzy Zamki Orle Gniazda - Dwa Pałace - Kaplica Św. Michała - Najstarsze Muzeum na Słowacji

Ciekawą propozycją na weekend jest tania wycieczka objazdowa po Słowacji przy granicy z Polską. Duże wyzwanie stawia Góra Pilsko, którą można zdobyć startując z przejścia granicznego Korbielów-Oravská Polhora czerwonym szlakiem. Kolejnym punktem z ciekawą atrakcją historyczną jest Orawskie Podzamcze, gdzie na wysokiej skale dumnie wznosi się Zamek Orawski oddalony od Góry Pilsko i tym samym od granicy polsko-słowackiej o 45 kilometrów. Po drodze mija się Jezioro Orawskie i Pomnik Chrystusa Zbawiciela.

Zamek Orawski - atrakcja przy granicy z Polską

Zamek Orawski jest oddalony od granicy polsko-słowackiej o 45 kilometrów. Leży na północy Słowacji w historyczno-geograficznej krainie Orawa. Można do niego dojechać drogą 79 od przejścia granicznego Korbielów-Oravská Polhora lub 59, do której prowadzi krajowa “siódemka”. Dojazd do Zamku nie stanowi żadnego problemu, nie ma kontroli granicznych ani prac remontowych. Zamek Orawski wznosi się w miejscowości Orawskie Podzamcze - Oravský Podzámok, Słowacja.

Orawskie Podzamcze z zabytkowym Zamkiem Orawskim

Zamek Orawski został wybudowany na wysokiej skale, dlatego okazały zabytek słowacki widać z daleka. Podobnie jak inne zabytki leżące na Szlaku Orlich Gniazd Zamek Orawski był trudno dostępny. Wzniesiono go na urwistej, dolomitowej skale na wysokości 112 metrów ponad lustro rzeki Orawy. Miejscowość, w której się znajduje współcześnie - Oravský Podzámok wywodzi się z dawnego zamkowego podgrodzia. Dziś nastawiona jest na obsługę gości i turystów zainteresowanych zwiedzaniem Zamku Orawskiego na Słowacji.

Architektura Zamku Orawskiego - Trzy Zamki

Zamek Orawski składa się z trzech budowli średniowieczno-renesansowych, dlatego można się spotkać z określeniem: Zamki Orawskie. Najstarsza część zamku znajduje się w najwyższym punkcie. Poniżej stoi Zamek Średni z czworoboczną wieżą, w otoczeniu dwóch zabudowań tzw. pałaców, które wzniesiono na polecenie Jana z Dębowca i Jana Korwina. Najniżej położony Zamek Dolny stoi przy charakterystycznym Pałacu Thurzonów, barokowym kościele i wieży. Zamki Orawskie otoczono wysokim murem obronnym.

Zamek Orawski - Zamek Górny na skale

Zamek Górny, który pochodzi z XIII w. jest najlepiej dostrzegalny z trasy. Wzniesiono go w celu zabezpieczenie ważnego szlaku komunikacyjnego między Węgrami a Polską. To wysoka i zarazem wąska konstrukcja, z przybudówkami, niemalże przyklejona do skały. Zamek Orawski był własnością królewską, następnie zarządzali nim kasztelanowie aż przeszedł w ręce magnatów. W XV w. władał nim polski kasztelan Piotr Komorowski, który był dzielnym i jednocześnie okrutnym rycerzem. Służył królowi Maciejowi Korwinowi, którego zdradził na rzecz Kazimierza Jagiellończyka. W obronie swojej głowy pozbył się zamku.

Pałac Korwina i Jana z Dubowca

Od roku 1267, kiedy to pojawiła się pierwsza wzmianka o Zamku Orawskim, na przestrzeni kolejnych 300 lat warownia stała się królewską fortecą. Na dziedzińcu środkowym pojawił się Pałac Korwina (wybudowany w II poł. XV w.) i Pałac Jana z Dubowca (wzniesiony w I poł. XVI w.), połączony z Wieżą Mieszkalną, która pochodzi z końca XIII w. W czasie ataku wchodziło się do wieży przez pierwsze piętro przy wykorzystaniu zdejmowalnych schodów. Z dziedzińca środkowego można było przejść do kuchni. Studnia, którą kazał wykopać w 1565 r. Franciszek Turzo miała głębokość 90 metrów.

Fortyfikacja Zamku Orawskiego przez ród Turzo

Ogromne znaczenie w historii Zamku Orawskiego miał rok 1556. W tym czasie panowanie na zamku przejął Franciszek Turzo. Należał do jednego z najbogatszych i najbardziej wpływowych rodów państwa węgierskiego. Po jego śmierci syn - Jerzy Torzo, kontynuował dzieło ojca polegające na fortyfikowaniu zamku. Dzięki temu Zamek Orawski stał się nie do zdobycia. Turzo wyposażył warownię w liczne zabezpieczenia i sprzęty pozwalające na skuteczną obronę Zamku Orawskiego.

Muzeum Orawskie najstarsze na Słowacji

Zamek Orawski nigdy nie został zdobyty. Niestety prawie całkowicie strawił go pożar w roku 1800. W tym okresie szlacheckie rody przenosiły się w bardziej przystępne tereny nizinne i do dolin, przez co Zamek Orawski na skale stracił na znaczeniu. Na szczęście w roku 1868 z inicjatywy leśniczego Williama Rowlanda, pod patronatem hrabiego Edmunda Ziczyiego powstało Muzeum Komposesoratu Orawskiego na terenie kompleksu zamkowego. Współczesne Muzeum Orawskie kontynuuje tę misję i uznawane jest za najstarsze muzeum na Słowacji.

Zamek Orawski - zabytek kultury na Słowacji

Wyjściowa pierwsza brama do Zamku Orawskiego pochodzi z końca XVI w. Wybudowano ją na polecenie Jerzego Turzo. Brama z mostem zwodzonym nad fosą zamkową była dodatkowym zabezpieczeniem warowni. Na pierwszym piętrze znajdowała się strażnica. Przestrzeń pomiędzy pierwszą i trzecią bramą tworzy kompleksowy system obronny. Na murze zewnętrznym można dostrzec tzw. “nos smolny”, który wykorzystywano do wylewania gorącej smoły na atakujące wojska. W późniejszym czasie mury zostały przekształcone na kaplicę i pomieszczenia mieszkalne.

Zamek Orawski - Tunel i Bastion Południowy

Nieodzowną częścią Bastionu Południowego był zakręcony tunel, który miał wprawić wroga z zakłopotanie. Poprzez zastosowanie zakrętu nie było widać końca tunelu, co wywoływało grozę u najeźdźcy. Nad wejściem do długiego, “zakręconego tunelu" wisi herb hrabiego Jerzego Ziczyiego. Obecnie mieści się tam piękna, choć przyprawiająca o dreszcze wystawa starych bryczek i konnych karawanów. Do pogrzebów wykorzystywano prostych czarnych wozów konnych. Zamożni klienci korzystali z bogato zdobionych bryczek, które ciągnęło kilka par czarnych koni.

Zwiedzanie Zamku Orawskiego - Trasy Turystyczne

Do rozległego kompleksu zamkowego wchodzi się przez bramę, która wiedzie do “zakręconego tunelu". Pierwsza brama została połączona z drugą zewnętrznymi i wewnętrznymi murami. Zakończeniem systemu obronnego stała się trzecia brama, wyposażona w most zwodzony. Po jej przekroczeniu wchodzi się na dziedziniec środkowy, skąd doskonale widać trzy części Zamku Orawskiego. Do każdej zabytkowej budowli prowadzi wytyczona trasa. Nad prawidłowym ruchem turystycznym czuwają przewodnicy, wskazujący właściwy kierunek trasy. Zwiedzanie Zamku Orawskiego rozpoczyna się od Zamku Dolnego, w skład którego wchodzi: Kaplica Michała, Wschodnia i Zachodnia Baszta, pałac Turzo.

Kaplica Św. Michała w Zamku Orawskim

Na szczególną uwagę zasługuje Kaplica Św. Michała w Orawskim Podzamczu, która została zbudowana przez Jerzego Turzo a jej poświęcenia dokonano w 1611 roku. W środku znajduje się przepiękny ołtarz pod wezwaniem Św. Michała, który walczy z diabłem. Po bokach widać parę świętych: rodziców Matki Boskiej. Górę ołtarza zdobi scena koronacji Św. Marii Panny przez Trójcę Świętą. Ambona zawieszona po prawej stronie ołtarza jest zdobiona płaskorzeźbami kilku świętych i ewangelistów.

Chór i Podziemia w Kaplicy Św. Michała

Chór zdobią malowidła na drewnie z motywami nawiązującymi do króla Dawida, Św. Jerzego i Św. Cecylii. Organy pochodzą z II poł. XVIII wieku, które zostały odnowione w 2013 roku. Ich piękne brzmienie słychać podczas zwiedzania Kaplicy Św. Michała w Zamku Orawskim. Przez przeszklony otwór można dostrzec oryginalne trumny późnorenesansowe z cyny z dodatkiem innych metali. Przed ołtarzem są schody prowadzące do podziemi Zamku Orawskiego. Mieści się tam rodzinna krypta, która powstała na życzenie Elżbiety Coborowej - wdowy po Jerzym Turzo. Jej pośmiertny portret umieszczono nad kryptą.

Sala Magnacka w Pałacu Turzo

Renesansowe malowidła z XVI w, które odkryto w czasie przeprowadzania badań, można zobaczyć w Sali Wejściowej Pałacu Turzo. W Sali Magnackiej wspaniale prezentuje się drzewo genealogiczne ważnych osobistości, wpisujących się w historię Zamku Orawskiego. Wśród postaci należących do wybitnych, węgierskich rodów można odnaleźć założyciela niezdobytej przez nikogo warowni - Juraja Turzo (1567-1616) i dotrzeć aż do Józefa Palfy żyjącego w latach 1853-1920.

Wystawy muzealne w Zamku Orawskim, Słowacja

W środku Zamku Orawskiego i Pałaców znajdują się muzealne wystawy. W pierwszej galerii zamkowej znajduje się zestaw neorokokowych mebli salonowych z I poł. XIX w. Z repliką włoskiego lustra wiąże się legenda, mówiąca, że spoglądające w nie kobiety na zawsze pozostaną młode, pod warunkiem, że już nigdy więcej nie przejrzą się w żadnym innym ani tym lustrze. W Muzeum Orawskim ściany zdobią portrety żupanów orawskich. W salonie rodziny Turzo wyeksponowano barokową szafę z roku 1695 roku oraz instrument muzyczny - klawikord z 1794 roku. W komnacie wzrok przykuwa kopia szat Ewy Tokoli, prawnuczki Jerzego Turzo. W czasie zwiedzania Zamku Orawskiego trasa turystyczna prowadzi z Pałacu Turzo do Baszty Zachodniej, gdzie odległe czasy przybliża wewnętrzny sufit kasetonowy z poł. XVII w.

Sale Armat i Zbrojownia w Zamku Orawskim

Sale Armat były głównym punktem obrony Baszty Zachodniej. Ekspozycja muzealna prezentuje armatę forteczną z XVI wieku z akcesoriami. Do obsługi tej broni potrzebny był zgrany zespół. Ładowanie armaty zajmowało nawet 15 minut. W Zbrojowni przedstawiona została broń zimna i palna. W jednej z gablot można zobaczyć lekką zbroję husarii a także miecze, noże i sztylety o różnych kształtach. Broń i bogato wyposażona zbrojownia w ówczesnych czasach świadczyła o sile i władzy właściciela. W Zbrojowni Zamkowej znajdują się także kominki, za pomocą których ogrzewane były piece postawione w innych pomieszczeniach Pałacu Turzona.

Baszta Zachodnia i Taras Widokowy na Orawy

Basztę Zachodnią kazał wybudować Jan z Dubowca w latach 40 XVI wieku. Po wyjściu na zewnątrz dociera się do dużego tarasu widokowego. Spoglądając z tej wysokości na zachód można dostrzec kopiec Szubienice, gdzie w przeszłości przeprowadzano egzekucje. Dalej widać Małą Fatrę. Patrząc na południe rozpościera się widok na Kyczerę i rzekę Orawę, a na południowym wschodzie rysują się Tatry Zachodnie. Z tarasu widokowego widać także skałę, będącą fundamentem Zamku Górnego.

Wystawy przyrodnicze w Zamku Orawskim

W pięciopiętrowym Pałacu Jana z Dubowca znajduje się ekspozycja przyrodnicza. Na pierwszy plan wysuwa się jeleń z wielkim porożem. Do ciekawej kolekcji zwierząt zaliczyć można bociana i sępa schwytanego na Orawie. Wzrok przykuwa ogromny pień jodły, który ma ponad 400 lat. Wystawa przyrodnicza prezentowana jest na dwóch piętrach i przybliża życie zwierząt oraz charakterystyczne typy środowiska naturalnego na Orawie. Na ścianie wiszą dwie mapy regionu Orawa z dwóch okresów. Na współczesnej mapie jest już sztucznie utworzone Jezioro Orawskie ale nie ma terytoriów, które należą do Polski.

Wystawy etnograficzne i historyczne w Muzeum orawskim

Dawne komnaty trzech Zamków Orawskich i sąsiadujących z nimi pałaców zostały wykorzystane do różnych wystaw i ekspozycji. Oprócz świata przyrody trasa turystyczna biegnie przez ekspozycję mebli historycznych. W jednym z pomieszczeń zaprezentowane zostały eksponaty przybliżające życie i podstawowe zajęcia mieszkańców Zamku Orawskiego. Na najwyższym piętrze Zamku Górnego znajduje się wystawa archeologiczna, która pokazuje historię warowni. Do jej prezentacji wykorzystano tablice informacyjne, fotografie a także obiekty trójwymiarowe.

Etapy Rozbudowy Zamku Orawskiego - Makiety

Na piętrze w Zamku Górnym jest sala wypełniona ciekawymi makietami. Widać wszystkie najważniejsze etapy rozbudowy potężnej warowni. W tej części ekspozycji zaprezentowano procesy odnowy kompleksu zamkowego. Znajduje się tam model obecnego Zamku Orawskiego z wykazem miejsc, które zostały już odrestaurowane. Niestety jest to najwyższy punkt udostępniony zwiedzającym Zamek na Słowacji. Widok na północną fasadę zamku można zobaczyć jedynie z okna najwyższego udostępnionego turystom piętra, które leży 100 metrów nad poziomem rzeki Orawy.

Górskie widoki z Zamku Orawskiego

Warto wykrzesać z siebie odrobinę energii, by pokonać strome schody prowadzące do najwyższego punktu Zamku Orawskiego. Górskie widoki zapierają dech w piersiach. Nie da się tego opisać żadnymi słowami. Po prostu trzeba pokonać setki schodów, by spojrzeć na północną Słowację z góry. Po takiej historycznej eskapadzie miłą odmianą będzie rejs statkiem po Jeziorze Orawskim oddalonym od Zamku Orawskiego o 32 km. A w drodze powrotnej do Polski warto jeszcze raz spojrzeć na Słowację i jezioro ze szczytu, na którym wznosi się pomnik Chrystusa Zbawiciela, podobny do Chrystusa Króla w Świebodzinie.