Gniezno Drzwi Św. Wojciecha - Gnieźnieńskie Atrakcje - Katedra, Starówka, Jezioro Jelonek

Gniezno, uznawane za pierwszą stolicę Polski leży w województwie wielkopolskim, 10 km od sąsiedniego woj. kujawsko-pomorskiego. Znajduje się tu jedna z najstarszych katedr w kraju, gdzie przechowywane są relikwie patrona Polski - Św. Wojciecha oraz Drzwi Gnieźnieńskie. Niektórzy historycy uważają, że to w tym miejscu Mieszko I przyjął chrzest, co jest tożsame z Pierwszym Chrztem Polski.

Top 10 atrakcji w Gnieźnie

Miasto Gniezno to nie tylko katedra i Drzwi Św. Wojciecha. Na uwagę zasługuje starówka, Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Pomnik Bolesława Chrobrego, Makieta miasta Gniezno, Dolina Pojednania, Jezioro Jelonek i Szlak Królików. Każde z wymienionych miejsc zachwyca kolejnymi ciekawymi obiektami. W pobliżu Jeziora Jelonek znajduje się duży napis: “GNIEZNO Pierwsza Stolica Polski”. W Dolinie Pojednania na aktywnych czeka skatepark a na dzieci plac zabaw. Spacer starówką gnieźnieńską przybliża historię Piastów - pierwszych królów Polski.

Historia powstania miasta Gniezno

Badania wykazała, że pierwsze ślady osadnictwa sięgają epoki paleolitu tj. 8-10 tys. lat. Od VIII w. do połowy X na Górze Lecha wznosił się kamienny kurhan o średnicy 10-12 metrów . Pierwszy gród pojawił się w latach 940-941. Dzięki licznym modernizacjom za czasów króla Mieszko I, stał się jedną z siedzib pierwszych władców piastowskich. Gród Gniezno wzniesiono na siedmiu wzgórzach: Lecha, Panieńskim, Krzyżackim, Żnińskim, św. Piotra, św. Wawrzyńca, św. Michała. Niektórzy uważają, że nazwa miasta pochodzi od słowa “gniazdo”, z którym wiąże się legenda polska o Lechu, Czechu i Rusie, na którą powoływał się Gall Anonim (1112 roku) i kronikarz Jan Długosz. Inni przytaczają dowody na istnienie dużego jeziora Gnieznem, od którego pochodzi nazwa miasta.

Atrakcje na szlaku piastowskim - Gniezno

Miasto Gniezno leży we wschodniej części woje. wielkopolskiego 50 km od Poznania, skąd można dojechać autostradą A2 i drogą ekspresową S5. Z Inowrocławia, skąd jest do pokonania 70 km, można się dostać drogą krajową DK 25 i 15. Gniezno wzniesiono na siedmiu wzgórzach jak Rzym. Co ciekawe do polskiego Rzymu z Gniezna jest tylko 25 km, do polskiej Wenecji z ruinami Zamku - 42 km i nieco bliżej do Biskupina - 40 km, drogą E261. Gniezno leży na mapie Piastowskiego Szlaku Turystycznego, w skład którego wchodzi Zamek Królewski w Poznaniu, Muzeum Pierwszych Piastów w Lednicy, Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie, Ruiny Zamku w Wenecji, Osada w Biskupinie, Kościół Farny w Inowrocławiu, Mysia Wieża w Kruszwicy i wiele innych atrakcji sięgających początków Państwa Polskiego.

Zwiedzanie Katedry Gnieźnieńskiej i Muzeum

Główną atrakcją w Gnieźnie jest oczywiście Katedra Gnieźnieńska. Zwiedzanie rozpoczyna się o godziny 09:00 i kończy w okresie letnim o 17:00 i w zimowym o 16:00 od poniedziałku do soboty. Trzy obiekty: Muzeum, Katedra i Taras Widokowy są niedostępne dla zwiedzających w każdą niedzielę. Trzeba pamiętać, że oprócz walorów historycznych i estetycznych Katedra Gnieźnieńska jest miejscem kultu religijnego, który odwiedza wielu wiernych. Miłośników ciekawych historii przyciągają Drzwi Gnieźnieńskie Św. Wojciecha i wszystkie obiekty związane z pierwszymi królami Polski. Fajną atrakcją dla dzieci jest podążanie Szlakiem Królików Gnieźnieńskich. Tyle atrakcji w jednym miejscu na Wzgórzu Lecha, Starówce w Gnieźnie w sąsiedztwie Jeziora Jelonek. Wiele obiektów dostosowanych jest do osób o ograniczonych zdolnościach ruchowych. Niestety barierą dla nich nie do pokonania będzie wejście na wieżę widokową w Katedrze.

Katedra Gnieźnieńska i Muzeum, Cennik

Zwiedzanie Katedry jest podzielone na cztery osobne atrakcje: Drzwi Gnieźnieńskie (wejście z przewodnikiem - 9 zł), Podziemia Katedry (wejście z przewodnikiem - 7 zł), Taras Widokowy (wejście bez przewodnika - 6 zł), Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej (bez przewodnika - 12 zł). W sumie trzeba przeznaczyć 34 zł. Kupując karnet na wszystko z audio-guide cena spada do poziomu 28 zł za osobę. Ciekawą ofertą dla rodziców z dziećmi jest karnet rodzinny w cenie 75 zł za wszystkich członków rodziny. Dodatkowy koszt może być związany z opłaceniem przewodnika po muzeum za grupę ok 50 osób - 90 zł. Wykazany cennik obowiązywał w roku 2023.

Katedra Gnieźnieńska, Drzwi Św. Wojciecha Parking

Blisko 100 metrów od Katedry Gnieźnieńskiej zlokalizowany jest strzeżony parking, na który można zjechać z drogi nr 5 jadą w kierunku katedry. Parking w Gnieźnie koło katedry ma 120 miejsc postojowych na auta osobowe, 40 miejsc dla autobusów i 20 miejsc wydzielono dla ciężarówek. Miejsca parkingowe dla osób niepełnosprawnych są wolne od opłat. Duży darmowy parking mieści się na ulicy Powstańców Wielkopolskich 3, przy cmentarzu Św. Krzyża - 1 km od bazyliki Prymasowskiej. Najlepsze darmowe miejsce znajduje się przy cmentarzu Św. Piotra i Pawła koło Kościoła Św. Piotra i Pawła, skąd jest do pokonania zaledwie 550 metrów.

Trasy Turystyczny dla zwiedzających Katedrę Gnieźnieńską

Zwiedzanie Katedry Gnieźnieńskiej zwanej Bazyliką Prymasowską i Sanktuarium Św. Wojciecha rozpoczyna się od kasy biletowej, znajdującej się w Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej. W środku znajdują się toalety i są do pobrania zestawy audio-guide. Pierwszym punktem na trasie turystycznej są Drzwi Gnieźnieńskie. Do specjalnej wnęki z ich ekspozycją może wejść około 25 osób. Wewnątrz jeden przewodnik przez blisko kwadrans opowiada historię powstania Drzwi Św. Wojciecha i omawia prezentowane na nich sceny. Kolejną atrakcją na szlaku w Gnieźnie są Podziemia Katedry a następnie wnętrze Bazyliki Prymasowskiej. Zwieńczeniem zwiedzania jest taras widokowy znajdujący się na szczycie południowej wieży Katedry Gnieźnieńskiej. do pokonania jest aż 239 schodów.

Główna Atrakcja Gniezna - Sanktuarium Św. Wojciecha

Główną atrakcją miasta Gniezno jest oczywiście Katedra Gnieźnieńska, zwana Bazyliką Prymasowską pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz Sanktuarium Św. Wojciecha. Świątynię wybudowano przed 992 rokiem za czasów Mieszka I. Po powstaniu państwa polskiego katedra była miejscem koronacji królów. W marcu 1000 roku do Gniezna przybył cesarz Otton III, aby pomodlić się przy grobie Św. Wojciecha. W tym czasie odbył się Zjazd Gnieźnieński. Władca niemiecki poznał Św. Wojciecha i się z nim zaprzyjaźnił w 996 w czasie pobytu w Rzymie. Patron Polski zginął od wielu ran kłutych zadanych przez tubylców zamieszkujących tereny Pomezanii, leżącej w zachodniej części Prus.

Drzwi Gnieźnieńskie Św. Wojciecha

Dla koneserów sztuki obowiązkową atrakcją na mapie turystycznej są Drzwi Św. Wojciecha w Gnieźnie. “Porta Regia” to unikatowy zabytek romańskiej sztuki odlewniczej. Drzwi Gnieźnieńskie wykonano za czasów Mieszka III Starego. Zostały osadzone w portalu wewnętrznym kruchty południowej bazyliki. Drzwi Gnieźnieńskie przedstawiają życiorys Św. Wojciecha. Składają się z dwóch skrzydeł nierównej wielkości. Lewe skrzydło ma 328 cm wysokości i 84 cm szerokości, prawe mierzą 323 cm wysokości i 84 cm szerokości. Zabytkowe wrota zostały odlane ze stopu: miedzi, cyny i domieszki ołowiu. Lewe skrzydło ukazuje sceny z życia świętego przed przybyciem do Polski. Po prawej stronie zamieszczono sceny związane z ewangelizacją pogan i męczeńską śmiercią w Prusach.

Sceny z życia Św. Wojciecha, Gniezno

Drzwi Gnieźnieńskie podzielone są na dziewięć kwater na każdym skrzydle. Na drzwiach widać sceny: Narodzin Św. Wojciecha, Ofiarowania Św. Wojciecha w kościele, Oddania Św. Wojciecha na naukę do Magdeburga, Zanoszenia modlitw przez Św. Wojciecha, Przyjęcia Święceń Biskupich, Wypędzania szatana z opętanego człowieka, Sennych widzeń Św. wojciecha, Napominania króla Bolesława II i sprzeciwiania się niewolnictwu, Dokonania cudu z dzbankiem w klasztorze na Awentynie, Przybycia Św. Wojciecha do Prus, udzielania chrztu św. Prusowi, Ewangelizowania Prusów, Odprawienia ostatniej Mszy Św., Męczeńskiej śmierci Św. Wojciecha, Wystawienia zwłok Patrona Polski z odciętą głową, Wykupienia zwłok męczennika przez księcia Bolesława Chrobrego, Przeniesienia zwłok Św. Wojciecha, Złożenia ciała Św. Wojciecha do grobu. Drzwi Gnieźnieńskie są dobrze strzeżone, z uwagi na wielką wartość historyczną i udostępniane zwiedzającym tylko z przewodnikiem. Z tego względu zrobiono wierną kopię drzwi, która znajduje się w Muzeum.

Podziemia Katedry Gnieźnieńskiej - Podziemna trasa

Po zapoznaniu się z życiorysem patrona Polski warto zwiedzić podziemia katedry. Wejście w dół znajduje się przy północnej wieży. W podziemiach zachowały się relikty świątyń powstałych w X i XI w. Na uwagę zasługują fragmenty posadzki z pierwotnej świątyni romańskiej, która była miejscem koronacji pierwszych królów Polski. Podziemia skrywają także najstarszy w Polsce napis nagrobkowy z ok. 1006 roku. Trasa podziemna odsłania pozostałości paleniska kultowego, pochodzącego z ok VIII w. i ukazuje etapu budowy i przekształcania katedry z Rotundy przedromańskiej z 2 poł. X w. w Bazylikę przedromańską z 1 poł. XI w., Bazylikę romańską z XI w. i ostatecznie ukończoną w XII i XIII w. Ogromny podświetlany obraz pomaga zlokalizować wszystkie ciekawe obiekty w Podziemiach Katedry Gnieźnieńskiej.

Historia budowy i rozbudowy Katedry Gnieźnieńskiej

Chrześcijańską świątynię zaczęto wznosić na Wzgórzu Lecha za życia Mieszka I, przed rokiem 992. W 1 poł XI w miejscu rotundy przedromańskiej zaczęto budować kamienną bazylikę z nową konfesją Św. Wojciecha, ulokowaną w geometrycznym środku budowli. Po najeździe księcia czeskiego - Brzetysława I, świątynię odbudowano w stylu romańskim. Podczas synodu w latach 1103-1104 w Katedrze Gnieźnieńskiej umieszczono odzyskane relikwie Św. Wojciecha. Prawdopodobnie w ok 1175 roku ufundowano Drzwi Gnieźnieńskie. W 1331 roku Gniezno zaatakowali Krzyżacy, którzy zniszczyli bazylikę. Odbudowa tym razem gotyckiej katedry została zainicjowana przez arcybiskupa Jarosława Bogorię Skotnickiego w 1342 r. W czasie gdy arcybiskupem był Mikołaj Trąba w XV w. rozpoczęła się budowa pierwszej wieży. W 1602 roku wykończona została wieża północna. Katedra wielokrotnie była niszczona w wyniku pożarów.

Wnętrze Katedry Gnieźnieńskiej - Bazyliki Prymasowskiej

Od 1419 roku w wyniku nadania arcybiskupom gnieźnieńskim tytułu prymasa, świątynia stała się Archikatedrą Prymasowską. Po wielkim pożarze, który wybuchł w 1613 r. w latach osiemdziesiątych XVII w. stanęła pozłacana konfesja, którą stworzono na wzór z Bazyliki Św. Piotra w Rzymie. Pod nią na czarnym ołtarzu ustawiono srebrną trumienkę z relikwiami Św. Wojciecha. Złocony baldachim w czasie II wojny światowej został ukryty przed Niemcami w pomieszczeniach wieżowych. Ponownie zawisnął nad trumienką w 1996 r. Za relikwiarzem znajduje się płyta nagrobna Św. Wojciecha z czerwonego marmuru . Od strony północnej prezbiterium znajduje się złocony tron prymasowski z 1835 roku, a przed nim klęcznik z herbem prymasa Stefana Wyszyńskiego. Wnętrze katedry zdobi główny ołtarz wykonany z brązowych, pozłacanych płyt ze scenami z życia Jezusa i Maryi a nad nim góruje lipowa belka z ok 1430 roku z gotyckim krucyfiksem. W dawnych czasach tylko jeden ksiądz mógł sprawować mszę przy ołtarzu, dlatego w wiele świątyń zdobią boczne ołtarze i kaplice poświęcone świętym.

Kaplice w Bazylice Prymasowskiej w Gnieźnie

W Katedrze Gnieźnieńskiej można dostrzec Kaplicę Potockiego. W jej krypcie zostali pochowani: prymas Teodor Potocki, prymas Ignacy Krasicki, biskup Antoni Laubitz i protonotariusz apostolski Aleksy Brasse. Za najstarszą uważa się Kaplicę Bożego Ciała. W jej krypcie pochowano w 1464 r. prymasa Jana Sprowskiego, w 1693 r. bp Wojciecha Stawowskiego, w 1721 r. prymasa Stanisława Szembek. W Kaplicy Doktorów zostali pochowani kanonicy kapituły archikatedralnej. Wikariuszy archikatedralnych chowano w Kaplicy Pana Jezusa, której mury postawiono na wczesnośredniowiecznym wale obronnym. Kaplica Niepokalanego Poczęcia NMP znajduje się na oso katedry. Do jej wnętrza prowadzi marmurowy portal. We wnętrzu Katedry Gnieźnieńskiej jest jeszcze: Kaplica Kołudzkich, Olszowskiego, Matki Boskiej Częstochowskiej, Św. Stanisława i Św. Jana Pawła II, Baranowskiego, Dzierzgowskiego, Św. Józefa i Łubieńskich. Można spędzić pół dnia w świątyni, zwiedzając same kapliczki.

Dzwony Wojciecha w Katedrze Gnieźnieńskiej

Nie tylko wnętrza Katedry w Gnieźnie skrywa ciekawe skarby historii. Na zewnątrz tuż przy wnęce z Drzwiami Św. Wojciecha od strony południowej znajduje się dzwon Bogumił, który spadł z wieży kościoła w czasie pożaru w roku 1945. Uszkodzony dzwon ma 108 cm wysokości, 135 cm średnicy i waży 1,45 tony. Wydawał ton es. Wykonano go w 1761 roku w Gnieźnie. Obecnie w dzwonnicy Katedry Gnieźnieńskiej znajdują się: Dzwon Święty Wojciech (duży), z którego wydobywa się dźwięk as oraz Dzwon Święty Wojciech (mały), który emituje dźwięki des. Jego wysokości to 162 cm, średnica - 156 cm i waga 2,3 tony. Oprócz nich jest Dzwon Św. Stanisława o wadze 900 kg, Dzwon Św. Floriana, ważący 540 kg.

Atrakcje i Zabytki koło Katedry Gnieźnieńskiej

Idąc do Katedry Gnieźnieńskiej od strony Jeziora Jelonek na pierwszy plan wysuwa się plac Św. Wojciecha z piękną białą budowlą i ołtarzem polowym po drugiej stronie, tuż przy wejściu do katedry. Na Wzgórzu Lecha tuż przy wnęce z Drzwiami Gnieźnieńskimi stoi Pomnik Bolesława Chrobrego. Po obejściu katedry w Gnieźnie mija się Kościół pw. Św. Jerzego i dociera do Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej z artefaktami chrześcijańskimi. Na uwagę zasługuje Dzwonnica Archikatedry, w której umieszczono Dzwon Świętego Wojciecha w 1616 r. wraz z innymi czterema dzwonami. Ceglana dzwonnica przetrwała do 1933 r. Odbudowano ją w 1973 r. na wzór XVIII wiecznej konstrukcji. Dzwon Św. Wojciech i trzy mniejsze dzwony przeniesiono do dzwonnicy w 1975 r.

Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej koło katedry

Tuż przy Katedrze, na Wzgórzu Lecha, znajduje się Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Od 1991 roku prezentowane są w nim eksponaty pochodzące ze skarbca Katedralnego. W salach ustawiono monstrancje, kielichy m.in. Kielich Św. Wojciecha, relikwiarze: Św. Urszuli, Barbary, Gerona i Jakuba z Sienna. Na wielu półkach wyeksponowano ponad 70 obiektów pochodzących z okresu od X do XVIII wieku. Na uwagę zasługuje rzeźba w drewnie, złocony tryptyk sakralny, malarstwo trumienne, tkaniny liturgiczne i pamiątki prymasowskie.

Starówka Gnieźnieńska Rynek w Gnieźnie

Udając się w stronę przeciwną niż położenie ołtarza polowego na Placu Św. Wojciecha, zaledwie 250 metrów dalej znajduje się rynek w Gnieźnie, który w średniowieczu należał do jednego z podgrodzi miasta, a w późnym średniowieczu otoczony był murami. Obecnie cała starówka pokryta jest nawierzchnią brukową i w większości ulice wyłączone są z ruchu samochodowego. W centrum rynku w Gnieźnie znajduje się fontanna, zdobiąca centrum miasta od 2014 r. Ciekawym miejscem na Starówce jest urocza ławeczka z dużym, metalowym napisem ponad głowami i Katedrą Gnieźnieńską w tle. Na całe miasto można spojrzeć z wielu ujęć. Po pierwsze z tarasu widokowego z wieży katedry. Po drugie przyglądając się makiecie całego miasta ustawionej na rynku i przy Jeziorze Jelonek. Po trzecie - trzeba to zobaczyć na własne oczy, przechadzając się ulicami miasta - pierwszej stolicy Polski.

Szlak Królików w Gnieźnie - Trakt Królewski

Ciekawą atrakcją turystyczną dla najmłodszych jest Szlak Królików. Jeden model stoi przy wejściu do Katedry Gnieźnieńskiej. Kolejny mieści się na Starówce w Gnieźnie. Królik pełni rolę przewodnika po najciekawszych obiektach zlokalizowanych w pierwszej stolicy Polski. Trakt Królewski wytycza szlak wiodący do takich atrakcji turystycznych jak: Katedra, Muzeum, kościół Św. Jana Chrzciciela, Wniebowzięcia NMP i Św. Antoniego, Św. Wawrzyńca, park miejski, czy secesyjne kamienice w centrum miasta Gniezno. Fajnym pomysłem jest stworzenie aplikacji “Królika Goń”, która oprowadza turystów i mieszkańców po wartościowych kulturowo i historycznie obiektach. Króliki, których nazwa oprócz zwierzątka kojarzy się z małymi władcami - królami nawiązują do historii Gniezna. Na trasie turystycznej jest: królik - Woj Piastowski, Skryba, Rajca, Bogaty Kupiec, Medyk, Napoleona, Strażak, Murarz, Żołnierz Pruski, Degustator, Szofer, Powstanie Wielkopolski, Hokeista i Żużlowiec.

Dolina Pojednania Park Miejski w Gnieźnie

Niedaleko Katedry Gnieźnieńskiej znajduje się Dolina Pojednania. Jest to park miejski położony w centrum miasta, mający ciekawe ukształtowanie. Leży w dolinie pomiędzy dwoma wzgórzami: Panieńskim, na którym mieści się Starówka i Świętojańskim, zwanym potocznie Górą Krzyżacką. Podczas obchodów tysiąclecia Zjazdu Gnieźnieńskiego przedstawiciele pięciu państw tj. Polska, Czechy, Słowacja, Niemcy i Węgry, posadzili w dolinie pamiątkowe dęby, symbolizujące jednoczącą się Europę. W 1997 r. miejsce to zostało wzbogacone o przepiękny staw, fontannę, punkty widokowe, cudowne schody, plac zabaw, skatepark i mnóstwo innych fajnych elementów.

Jezioro Jelonek zwane Jeziorem Wenecja

Niespełna 500 metrów od Katedry Gnieźnieńskiej położone jest Jezioro Jelonek zwane potocznie Jeziorem Wenecja. Jest to drugi co do wielkości zbiornik wodny w mieście i wchodzi w skład Pojezierza Gnieźnieńskiego. Uroczy akwen wodny od strony zachodniej graniczy z Parkiem Poniatowskim, w pobliżu którego mieści się Muzeum Początków Państwa Polskiego. Od wschodu Jezioro Jelonek otoczone jest Wzgórzem Lecha z Katedrą Gnieźnieńską. Dookoła jeziora ciągną się asfaltowe ścieżki dla pieszych i rowerzystów. Niestety nie można się w nim kąpać, dlatego wykorzystywane jest do rekreacyjnych spacerów i do wędkowania. Ciekawą atrakcją w Gnieźnie koło Jeziora Jelonek jest duży napis “GNIEZNO Pierwsza Stolica Polski” oraz makieta średniowiecznego grodu. Bogata historia tego miasta przyciąga tłumy turystów, poszukiwaczy ciekawych opowieści i ludzi podążających szlakiem piastowskim.

czas na przygodę, ruszaj w trasę

dla waszej wygody, wystarczy kliknąć w mapkę, wpisać miejsce aktualnej lokalizacji, wyznaczyć trasę i cieszyć się podróżą